Ontwikkelingen 2017-2020

Budgettair kader

Toelichting:

A. Kadernota 2017

Hierin staan de posten die al aan uw Raad zijn gepresenteerd in het budgettair beeld uit de Kadernota 2017. De bedragen bestaan uit de nieuwe ontwikkelingen kadernota (dit betrof de posten OZB, Gemeentefonds, loonontwikkelingen en prijsinflatie) en de autonome ontwikkelingen 2020 t.o.v. 2019. Het meerjarenperspectief van de Kadernota 2017 vertoonde na verwerking van de nominale en budgettaire ontwikkelingen een licht positief beeld.

B. Actualisatie Kadernota 2017

Na de Kadernota 2017 is gestart met de begrotingsvoorbereiding. Daarbij is het budgettair beeld uit de Kadernota geactualiseerd. Dit beeld ten opzichte van de Kadernota is naar beneden bijgesteld, als gevolg van de uitkomsten van de meicirculaire 2016.

Hoofdzakelijk komt dit door een afname van de uitkering uit het gemeentefonds door een verlaging van de Rijksuitgaven. Ook wordt de verhoging van de Rijksuitgaven als gevolg van verhoogde asielinstroom niet één op één doorvertaald naar de uitkering uit het gemeentefonds. Daarnaast zijn binnen de gemeente Venlo de WOZ-waarden gestegen hetgeen leidt tot een daling van de algemene uitkering.

C. Budgettair neutrale wijzigingen

De budgettair neutrale wijzigingen bestaan onder andere uit taakmutaties vanuit het gemeentefonds, specifieke subsidies (geoormerkte gelden), administratieve verschuivingen vanwege bijvoorbeeld de administratieve inrichting van de AWBZ-budgetten en de verwerking van de actualisatie van de grondexploitaties (zie tevens de nota Grondbedrijf).

D. Aanpassing budgettair beeld als gevolg van ingediende voorstellen

Na vaststelling van de kadernota heeft een verdere inventarisatie plaatsgevonden van beleidsvoorstellen en risico’s. De inventarisatie vond plaats tegen de achtergrond van aangescherpte kaderstelling zoals opgenomen in de Kadernota 2017.

E. Vernieuwing BBV

Als gevolg van de nieuwe voorschriften in het Besluit Begroting en Verantwoording worden alle baten en lasten voortaan rechtstreeks toegerekend aan het programma waar ze betrekking op hebben. Voorheen werd alleen het saldo van baten en lasten van onder andere de overhead, rente en salarissen via een verdeelsleutel aan de lastenzijde toegerekend aan de programma's. Vanaf 2017 worden de baten en lasten afzonderlijk zichtbaar gemaakt.

Per saldo leidt de aanpassing niet tot een financieel voor- of nadeel.

De begrotingsvoorstellen, exclusief de budgettair neutrale wijzigingen, zoals opgenomen in deze programmabegroting, leiden op totaalniveau tot onderstaande bijstellingen:

Navolgend wordt het saldo van de nieuwe voorstellen toegelicht. Wij presenteren de voorstellen ingedeeld naar kwadranten uit de matrix zoals toegelicht in paragraaf 1.1.2. Voor een inhoudelijke toelichting op de voorstellen wordt verwezen naar hoofdstuk 5.

De voorstellen in dit kwadrant zijn wettelijk verplicht en sluiten aan bij de in de kadernota benoemde ambities en afspraken. Deze dienen minimaal gehandhaafd te worden op het minimum uitvoeringsniveau waarbij er bestuurlijk discussie kan plaats vinden over het gewenste ambitieniveau.

De voorstellen in dit kwadrant zijn wettelijk verplicht, maar sluiten niet per se aan bij de in de kadernota benoemde ambities en afspraken. Deze kunnen worden vorm gegeven en uitgevoerd op het (wettelijk) minimum uitvoeringsniveau.

Implementatie Omgevingswet

Op 22 maart jl. is het Wetsontwerp “Omgevingswet 2018” door de Eerste Kamer aangenomen. Invoering van de wet staat gepland voor voorjaar 2019. de doelen van de Omgevingswet te realiseren zijn forse investeringen nodig in ICT en data, bijscholing op diverse niveaus en aanpassing van de (bestuurs-)cultuur en competentieontwikkeling. Zoals in de Kadernota 2016 reeds verwoord, dient voor het jaar 2017 hiervoor een bedrag van € 150.000 gereserveerd te worden.

Leerlingenvervoer

Het aantal leerlingen van de islamitische basisschool neemt verder toe. De school is nog (steeds) gehuisvest op een tijdelijke locatie aan de Simon Stevinstraat. Deze decentrale ligging heeft ook gevolgen voor de kosten van het leerlingenvervoer. Daarnaast reizen in het kader van zelfstandigheidstraining er steeds meer leerlingen onder begeleiding van vrijwilligers. In eerste instantie leidt dit tot een kostenstijging.

Stijging kosten veiligheidsregio

De gemeentelijke bijdrage aan de Veiligheidsregio Limburg Noord bedraagt in 2017 € 10,8 miljoen. Het hiervoor beschikbare budget is niet toereikend.

Verkiezingen

Met deze wijziging kan worden voldaan aan de wettelijke taak tot het organiseren van verkiezingen.

De voorstellen in dit kwadrant sluiten aan bij de in de kadernota benoemde ambities en afspraken, maar zijn niet wettelijk verplicht. Er kan bestuurlijk discussie plaats vinden over het gewenste ambitieniveau.

Inkomsten parkeren bijstellen

De inkomsten voor parkeergarages, straatparkeren en naheffingsaanslagen zijn structureel te hoog opgenomen in de begroting. In afwachting van het parkeerbehoefte onderzoek is in voorgaande jaren de begroting steeds incidenteel bijgesteld. Om met een realistische begroting verder te gaan is het noodzakelijk om de inkomsten voor parkeren structureel naar beneden bij te stellen.

Krediet levensduur verlengend onderhoud sportaccomodaties

Jaarlijks is op het investeringsplan een krediet voor levensduur verlengende onderhoudsmaatregelen t.b.v. buitensportparken opgenomen. Deze diverse investeringen op de sportparken zijn nodig om de levensduur ervan te verlengen. Het betreft o.a. toplaagrenovaties, sportvelddrainage, het vervangen van toegangswegen of hekwerken, aanpassing sportveldverlichting etc. Vanaf 2017 is het krediet ad € 280.000 jaarlijks beschikbaar zodat het onderhoudspeil van de buitensportparken van voldoende niveau blijft.

Principe-akkoord vervlechting Noord-Westhoek

Conform het plan van aanpak programma Greenport Venlo is tussen de vijf betrokken regiogemeenten en de provincie een principe-akkoord bereikt over de vorming van één werklandschap voor Greenport Venlo door middel van een vervlechting van de (grond)-exploitaties van Development Company Greenport Venlo (DCGV), Trade Port Noord (TPN), Venlo GreenPark (VGP), Villa Flora en Innovatoren. Dit akkoord dient nog uitgewerkt en gevalideerd te worden, voordat sprake is van een definitief akkoord, en voordat daarover uiteindelijk besluitvorming plaats kan vinden. Dit principe-akkoord heeft de volgende financiële consequenties voor de begroting van de gemeente Venlo : 1. Een lagere vergoeding over het eigen vermogen, resp. lagere rentelasten over de kapitaalinbreng in de nieuwe entiteit: momenteel geraamd ad € 0,3 mln. per jaar; 2. Het vervallen van de vergoeding voor ons accounthouderschap bij TPN, ad € 0,1 mln. per jaar; 3. De per saldo lagere vergoeding voor het verstrekken van vreemd vermogen (€ 0,1 mln., incidenteel).

Regionale bijdrage campusontwikkeling

In de regio is afgesproken dat zowel de regio-gelden als de regionale bijdrage Innovatiecentrum (€ 1,28 per inwoner) worden ingezet voor de ontwikkeling van de Brightlands campus Greenport Venlo. Venlo heeft deze bijdrage aan het Innovatiecentrum eerder in de bezuinigingen ingebracht. Effectuering van de afspraak met provincie en regio betekent dat deze bezuiniging moet worden teruggedraaid. Het betreft een meerjarige bijdrage aan innovatieve projecten die bijdragen aan de ontwikkeling van de Campus Greenport Venlo en gematcht worden met innovatie middelen van de provincie.

De voorstellen in dit kwadrant zijn niet wettelijk verplicht en sluiten niet per se aan op de in de kadernota genoemde ambities en afspraken.

Actualisatie kapitaallasten 2017-2021

Voor overzichten en toelichting op de investeringen en daaruit voortvloeiende kapitaallasten wordt verwezen naar bijlage II.

Beheer en onderhoud fietspaden

Na realisatie van de projecten Greenport Bikeway en Fietspad langs de Maas is beheer en onderhoud noodzakelijk om de beoogde (beeld)kwaliteit te waarborgen en in stand te houden. Met deze kosten van beheer en onderhoud was in de begroting nog geen rekening gehouden.

Besparingsverliezen taakstellingen

In de Kadernota 2017 hebben wij u reeds uitgebreid geïnformeerd over de conclusie dat een aantal taakstellingen budgettair niet te realiseren is zoals eerder vastgesteld.

• Besparingsverlies Inkoop efficiency-A6

Zo is de in het coalitieprogramma opgenomen taakstelling Inkoop efficiency (A6 uit het coalitieprogramma) weliswaar gerealiseerd, maar is omwille van allerlei wettelijke en door ons zelf opgelegde beperkingen het financieel resultaat niet structureel in te zetten voor de algemene middelen (hierbij kunt u denken aan aanbestedingsvoordelen binnen de decentralisaties of de gesloten circuits rondom de riool- en afvalstoffenheffing). Na verwerking van het besparingsverlies resteert een te realiseren bezuiniging op inkoop en efficiency van € 0,2 miljoen in 2017 en € 0,3 miljoen meerjarig.

• Besparingsverlies taakstelling Museum van Bommel van Dam
• Besparingsverlies taakstelling zwembad 2018

In deze begroting worden deze voorstellen uit de kadernota geëffectueerd. Voor wat betreft het besparingsverlies voor de taakstelling nieuw zwembad wordt voorgesteld deze enkel voor het jaar 2018 door te voeren. Meerjarig stellen wij voor de bezuinigingstaakstelling in stand te houden.

• Besparingsverlies Efficiency door Regionale Samenwerking (B1)
• Besparingsverlies Werken voor Derden (B2)

Voor de bezuinigingstaakstellingen ‘efficiency door regionale samenwerking’ (B1 coalitieprogramma) en ‘werken voor derden’ (B2) is in de Kadernota aangekondigd dat hier nog nader onderzoek naar wordt verricht om mogelijkheden te onderzoeken waarop bespaard kan worden. Er zijn diverse voorbeelden van samenwerkingsmogelijkheden die een bijdrage geleverd hebben aan de effectiviteit van ons werk waarbij kostenbesparingen zijn gerealiseerd (bijvoorbeeld Werkplein, de ICT samenwerking en BsGW). Samenwerking vanuit een bezuinigingsdoelstelling werkt juist belemmerend voor wat betreft de strategische opgave en versterking van onze rol als centrumgemeente. In deze begroting stellen wij daarom voor deze taakstellingen als besparingsverlies te nemen.

F. Afwegingskader en oplossingsmaatregelen

Verwerking van bovenstaande begrotingsvoorstellen in het budgettair kader leidt tot een jaarlijks begrotingstekort (saldo budgettair kader). Wij hebben daarom een aantal oplossingsrichtingen geformuleerd:

In navolgende tabellen worden de oplossingen samengevat. Vervolgens worden deze inhoudelijk toegelicht. Ook hier presenteren wij de voorstellen op basis van de kwadranten zoals vastgesteld in de Kadernota 2017 (zie ook paragraaf 1.1.2).

GEO informatie "bevriezen" omvang activiteiten

Vele gemeentelijke registraties (geo-informatie) zijn wettelijk verplicht. Overige registraties volgen uit de behoefte van vele andere gemeentelijke taken en ambities. Structureel kan een bedrag van € 50.000,- op het product Geo-informatie bezuinigd worden zonder dat dit ten koste gaat van de minimale kwaliteit (omvang van activiteiten). Het aanbod in Geo-visualisatie en -analyse wordt hiermee voorlopig beperkt en zal hierdoor niet kunnen meegroeien met de gemeentebrede behoefte. Daar dient dan, zo nodig, op een andere wijze in te worden voorzien.

Herverdeling subcluster Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Stadsvernieuwing

De herverdeling van het subcluster Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Stadsvernieuwing (VHROSV) is het laatste cluster van de nog lopende herijking van het gemeentefonds. De afgelopen periode heeft er een verdiepend onderzoek plaatsgevonden naar het uitgavenpatroon van gemeenten op het terrein van VHROSV. Hieruit is de aanbeveling naar voren gekomen de verdeling uit te voeren volgens een model, waarover vorig jaar geen consensus is bereikt. Momenteel ligt dit opnieuw ter bespreking voor. Naar verwachting komt via de septembercirculaire hier meer duidelijkheid over. Er wordt vooruitlopend op de septembercirculaire al rekening gehouden met een uitkering van € 450.000.

Leerlingenvervoer

In juli 2016 (peildatum) ontvingen 40 leerlingen van de islamitische basisschool een vervoersvoorziening (eigen vervoer/openbaar vervoer/aangepast vervoer) De hiermee gepaard gaande kosten bedroegen circa € 57.000 op jaarbasis. Deze 40 leerlingen kunnen aanspraak maken op een vervoersvoorziening omdat de afstand tussen de ouderlijke woning en de school v.v. meer dan 6 kilometer bedraagt (denominatievervoer op basis van de gemeentelijke verordening). Indien de school wordt verplaatst naar een centrale locatie zal van de genoemde 40 leerlingen nog maar één leerling aanspraak kunnen maken op een vervoersvoorziening.

Voor speciaal basisonderwijs geldt nu een kilometergrens van 2 kilometer. Wij stellen voor deze kilometergrens te verhogen naar 6 kilometer. Hierdoor kan een besparing worden gerealiseerd van circa € 94.000. Indien uw raad hiermee instemt zal de verordening hierop worden aangepast en aan uw raad ter besluitvorming worden voorgelegd.

Deze beide aanpassingen leiden tot een structureel voordeel van € 151.000 met ingang van schooljaar 2017/2018.

Leerlingenvervoer/Maatjesproject

Doelstelling van het maatjesproject is leerlingen het zelfstandig reizen te leren (zelfredzaamheid) zodat zij geen gebruik meer hoeven te maken van het aangepast vervoer c.q. taxivervoer.

Door intensivering van het maatjesproject is een besparing op de kosten van leerlingenvervoer mogelijk vanaf schooljaar 2017/2018. Dit is mogelijk door de inzet van 1 fte gedurende de periode 1 augustus 2017 tot 1 augustus 2020. Zonder deze inzet is de besparing niet mogelijk.

Gemeentefonds / septembercirculaire 2016

De gemeenteraad heeft op 4 november 2016 vier amendementen aangenomen.

Het betreft de amendementen:

- Specifieke & reguliere inhuur 2017-2020;

- (Verzamel)Amendement ruimte scheppen – versie 1;

- Resultaatverplichting handhaving;

- Budget ontwikkelen relaties in Duitsland.

Dekking van de amendementen vindt plaats vanuit het resultaat van de septembercirculaire 2016.

Vervallen budget acquisitie

Binnen programma 6 is een acquisitiebudget aanwezig dat wordt ingezet ten behoeve van het aantrekken van nieuwe bedrijvigheid naar Venlo. Deze middelen worden gebruikt om Venlo (inter)nationaal op de kaart te zetten met als drieledig doel het creëren van nieuwe werkgelegenheid, sluitende grondexploitaties en het genereren van inkomsten (vergunningen, ozb etc.). Wij stellen u voor om dit budget te laten vervallen.

Verlaging budget Cultuurmanifest

Als oplossing voor dekking van ambities wordt voorgesteld om het budget Cultuurmanifest met € 55.000 te verlagen.

Minder onderhoud verkeersregelinstallaties door reductie aantal verkeersregelinstallaties

De gemeente Venlo heeft circa 60 verkeersregelinstallaties in gebruik. Voorgesteld wordt per locatie te beoordelen (verkeersdoorstroming en -veiligheid) of deze gehandhaafd dienen te worden. Vervolgens op basis van planning van vervanging het aantal verkeersregelinstallaties reduceren. Door deze reductie is minder onderhoudsbudget nodig.

Het effect van deze maatregel zou kunnen zijn dat de eigen verantwoordelijkheid en oplettendheid bij weggebruiker toeneemt. Afhankelijk van de ingreep zal de acceptatie van deze maatregel een belangrijk aandachtspunt zijn. Burgers zullen moeten accepteren dat er minder verkeersregelinstallaties in gebruik zijn dan ze gewend zijn. De besparing heeft betrekking op de kosten voor onderhoud.

Reductie onderhoud wegbelijning

Voorgesteld wordt om het budget voor wegbelijning met de helft te reduceren. Het voorstel is om het onderhoud aan wegbelijning te beperken tot de grotere wegen en de verkeersintensief gebruikte wegen. Op de overige wegen zal de kwaliteit van de wegbelijning dalen, met een mogelijk verlies aan verkeersveiligheid als gevolg.

Verlaging subsidies maatschappelijke participatie / taakstelling Sociaal Domein

De subsidies voor maatschappelijke participatie worden in 2017 anders besteed. Organisaties worden gestimuleerd en ondersteund om meer eigen inkomsten te verkrijgen. We kunnen daarom vanaf 2018 een bezuiniging van € 50.000 realiseren op een totaal van € 425.000 . Daarnaast zal er in het sociaal domein een taakstelling van € 50.000 in 2019 en € 100.000 vanaf 2020 worden ingevuld.

Verhogen havengeld

Voorgesteld wordt de havengelden te verhogen om te komen tot een kostendekkend product. Hierbij stellen wij als voorwaarde dat de concurrentiepositie van Venlo niet ernstig in het geding wordt gebracht. Wij gaan uit van effectuering in 2018.

Bestuursopdracht restantkredieten

Voorgesteld wordt om de restant investeringskredieten door te lichten, zodat minimaal een structurele taakstelling van € 250.000 ingevuld kan worden.

G. Bijstelling toevoeging (weerstands)vermogen

De voorgestelde oplossingen leiden tot het saldo na oplossingen in onderstaande tabel. Dit saldo verrekenen we met de gepresenteerde begrotingsoverschotten uit de kadernota welke als toevoeging aan het weerstandsvermogen voorzien waren.

Per saldo betekent dit dat we onze oorspronkelijk geraamde begrotings-overschotten in de jaren 2017 en 2018 naar boven bijstellen en in de jaren 2019 en 2020 naar beneden.

Zoals reeds in de vorige paragraaf is toegelicht, was in de Programmabegroting 2016-2019 een jaarlijkse toevoeging aan het weerstandsvermogen opgenomen. Na verwerking van alle in deze begroting opgenomen voorstellen komen we in de jaren 2017 en 2018 op een positief saldo uit na oplossingen in tegenstelling tot de jaren 2019 en 2020.

Wij hebben de afweging gemaakt om in het jaar 2019 en 2020 niet extra te bezuinigen en de oorspronkelijke toevoeging aan het weerstandsvermogen in deze jaren naar beneden bij te stellen en deze middelen in te zetten voor realisatie van onze ambities. In het jaar 2017 en 2018 stellen we de toevoeging aan het weerstandsvermogen echter naar boven bij.
Per saldo betekent dit nog steeds een begrotingsoverschot in de jaren 2017 t/m 2020 (zie tabel in voorgaande paragraaf).